Buurman en Buurman viert een jubileum: de populaire stop-motionserie bestaat veertig jaar. Om dat te vieren is er vanmiddag een compilatie van nieuwe en klassieke afleveringen op televisie. Vanwaar die aanhoudende populariteit?
Tekst Kim van der Meulen
Een flikkerende televisie repareren, een aquarium bouwen, de open haard ombouwen tot barbecue: Buurman en Buurman kunnen het allemaal nét niet. Pat en Mat, zoals de buurmannen uit de gelijknamige animatieserie officieel heten (alleen in Nederland zijn ze naamloos), zijn al sinds 1976 een begrip op televisie. Eerst in Tsjechië, waar de animaties worden gemaakt, en sinds de jaren tachtig ook in Nederland. “De filmpjes spreken niet alleen kinderen, maar ook volwassenen aan. Bijzonder, want dat geldt lang niet voor alle kinderprogramma’s,” verklaart Els Kuiper, inkoper van kinderprogramma’s voor de VPRO. “Wat ook bijdraagt aan de populariteit van de filmpjes is dat ze de afgelopen decennia bijna altijd op tv te zien waren en dat ze zelfs zonder tekst goed te volgen zijn.”
Swiebertje
Toch hebben de buurmannen stemmen – alleen in Nederland, want de originele filmpjes bevatten geen tekst. Een ideetje van Burny Bos, die in de jaren tachtig hoofd van de jeugdafdeling van de VPRO was. Kees Prins en Siem van Leeuwen spreken de stemmen al sinds het begin in. Els Kuiper: “Er zijn geen scenario’s of dialogen, dus ze bekijken een aflevering één keer en improviseren dan in de opnamestudio. En dat doen ze ongeëvenaard. In de loop der tijd hebben rechthebbenden weleens geopperd om andere stemacteurs te gebruiken, want aan zulke namen hangt een prijskaartje, maar daar gaan we niet mee akkoord. Die stemmen maken die poppen compleet; hun talent is een artistieke meerwaarde. Bert en Ernie kun je je ook niet voorstellen zonder stemmen van Paul Haenen en Wim T. Schippers.”
Kees Prins, die de stem van de buurman in het geel voor zijn rekening neemt, heeft naar eigen zeggen Joop ‘Swiebertje’ Doderer in gedachten als hij zijn Buurmanstem opzet. Hij vindt vooral het idee achter de animatieserie goed, vertelde hij in een interview: “Twee klussers die niet echt kunnen klussen, dat is briljant. Ze hebben wel goede ideeën, maar alles gaat mis.”
De compilatie die zaterdagmiddag wordt uitgezonden, bevat twee klassiekers en vijf nieuwe afleveringen, die niet eerder op tv te zien waren (wel in de bioscoop, begin dit jaar).
Witte doek
De Tsjechische studio Patmat levert elke drie, vier jaar enkele nieuwe Buurman en Buurman-filmpjes af – het maken van één aflevering duurt zo’n drie maanden. “We zenden altijd oude en nieuwe afleveringen door elkaar uit,” zegt Kuiper. “Dat kan, want ze zien er nog altijd nagenoeg hetzelfde uit. Door verbeterde computertechnieken ziet alles er nu wat scherper uit, lijkt bijvoorbeeld water realistischer en is de belichting beter, maar de poppen, verhalen en het muziekje zijn onveranderd.” Wie de klussers graag nog eens op het witte doek ziet: een bioscoopfilm is in de maak – een coproductie van de VPRO en Patmat. Kees Prins en Patrick Stoof schrijven het scenario; een releasedatum is nog niet bekend.
Buurman & Buurman – al 40 jaar beste vrienden
12 november, 14:20 uur, NPO Zapp
Het Parool, 12 november 2016