‘Emotie moet relevant zijn’

TEKST KIM VAN DER MEULEN

Liesbeth Staats (42) was al presentator van Brandpunt Profiel en verslaggever van Brandpunt, maar vanaf vanavond is ze met collega Henk van der Aa ook presentator van het actualiteitenprogramma. ‘Sommige zaken laten me niet los.’

Wat betekent het voor je werk dat je nu ook anchor bent?
“Ik blijf reportages maken en presenteer – idealiter fiftyfifty. Die combinatie kleeft een beetje aan me, want dat werk deed ik ook al bij het Jeugdjournaal en EenVandaag. Als verslaggever steek je je neus in wereld en die de jouwe niet zijn; als presentator vertel je op een zo aantrekkelijk mogelijke manier waar over die verhalen gaan en waarom iedereen absoluut moet kijken. Het is fijn om de taart te bakken én ’m te serveren.”

Zijn er taarten waar je in het bijzonder trots op bent?
“We hebben het vorige seizoen afgesloten met een reconstructie van de gang van zaken rond de dood van Renata, een achtjarig Georgisch meisje dat in een Nederlands asielzoekers centrum woonde. Door artsen werd ze steeds van het kastje naar de muur gestuurd, terwijl ze klachten had die een stuk verderging en dan een verkoudheidje. Uiteindelijk is ze overleden aan de gevolgen van leukemie. Van dat verhaal heb ik wakker gelegen, het raakte me enorm. Ik kon niet geloven dat huisartsen haar met een paracetamol terug naar bed hadden gestuurd; dat zoiets bestaat in Nederland. Activistisch ben ik niet – dat gaat voorbij aan objectiviteit – maar ik vind het wel belangrijk dat zulke verhalen worden vertelde niets losmaken bij kijkers.”

Speel je daarbij weleens in op emotie?
“Voor Brandpunt is emotie geen vloek of schande, helemaal niet. Maar het moet wel relevant zijn. We maken reportages die iets zeggen over de stand van de samenleving –het verhaal van Renata staat voor een groter probleem binnen de zorg voor asielzoekers. Dat mag veel bij mensen losmaken, maar dat is geen doel op zich.Daar ligt de grens.”

Betekent de keuze voor Henk van der Aa en jou als nieuwe gezichten dat Brandpunt bezig is aan een verjongingskuur?
“Daar is zeker sprake van – onze nieuwe eindredacteuris 32,trouwens –hoewel we natuurlijk ook al een tijdje meedraaien en niet de allerjongsten zijn. Ik denk dat de keuze vooral op ons is gevallen met de boodschap dat presentatoren ook makers kunnen zijn. We hebben geen heilige opdracht meegekregen om jonger publiek te trekken, maar ik hoop wel dat meer mensen van mijn generatie en jonger naar onze verhalen gaan kijken. Er wordt vaak gezegd dat twintigers en dertigers alleen oppervlakkig Nu.nl checken, maar op de redactie krijgen we van die doelgroep juist vaak te horen dat ze behoefte hebben aan verdieping. Ze willen hun mening kunnen herzien of aanscherpen.”

Moet de NPO zich verjongen om te overleven?
“Dat is geen vereiste, denk ik. Het logisch en goed dat generaties elkaar opvolgen, maar ik denk niet dat verjonging het antwoord op alles is. Wat wel het antwoord is weet ik niet, maar ik weet wel dat we ons op de inhoud moeten concentreren. Brandpunt was jaren de enige actualiteitenrubriek op televisie – als Aad van den Heuvel voor een reportage in Afrika was geweest, stonden journalisten van de Volkskrant hem op te wachten bij de gate op Schiphol en stonden zijn bevindingen de volgende dag in de krant. Die monopoliepositie hebben we natuurlijk allang niet meer; Nederland heeft een uitgebreid palet aan journalistieke actualiteitenprogramma’s en er is gelukkig nog altijd geld en ruimte beschikbaar voor kwaliteitsjournalistiek. Het is dus een grotere uitdaging om mensen naar jóuw verhaal te laten luisteren. Voor een goed verhaal is altijd aandacht, we moeten alleen naar nieuwe manieren zoeken om mensen op die verhalen te wijzen. De tijd dat mensen op dinsdagavond om half negen met koffie voor de buis gingen zitten voor een programma, is allang voorbij.”

Wat betekende het gedwongen vertrek van Fons de Poel als presentator, afgelopen april, voor jou?
“Dat vond ik een heel vervelende affaire, die hem heeft geschaad en waar ik niet met een feestelijk gevoel op terugkijk. Of ik stiekem blij was omdat ik het stokje kon overnemen? Nee. Ik heb veel van Fons geleerd; hij is een heel goede verhalen verteller en barstte van de ideeën op de redactie. Het format was mede door hem vormgegeven; dat hebben we nu iets aangepast. Derubriek De brandpunten komt bijvoorbeeld niet terug. Daar zat zo de humor en persoonlijke toon van Fons in, dat het minder goed bij Henk en mij past. Daarvoor in de plaats komt nu De top-drie, waarin we drie zaken uitlichten die de week bepaalden, zonder rapport cijfers te geven, zoals die eerdere rubriek deed. We hebben relatief lange reportages, dus zo’n korte, lichtere rubriek tussendoor is fijn voor de afwisseling.”

Hoe ga je ermee om als het net niet lukt alle feiten boven tafel te krijgen?
“Dat is het spannendste: of je iets kunt hardmaken dat je graag wilt aantonen. Het is superfrustrerend om dag en nacht heel hard aan een verhaal te werken dat je uiteindelijk niet kunt brengen omdat je niet genoeg bronnen hebt, ook al weet je dat het waar is. Nee, ik kan niet zeggen welke verhalen. Dat doe ik niet eens op feestjes en verjaardagen. Anders beschuldig ik mensen ongegrond.”

Welke primeur van dit seizoen kun je verklappen?
“Vanavond is er een reportage te zien over Bart van U., de man die ervan verdacht wordt Els Borst te hebben vermoord. De aflevering werpt nieuw licht op de zaak: hij kreeg in 2011 een Verklaring Omtrent het Gedrag van justitie waarmee hij lid kon worden van een schietvereniging, terwijl zijn wapenvergunning al was ingetrokken vanwege psychische problemen én hij op dat momental op de zwarte lijst stond van de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie. Waarom justitie dat niet heeft gezien? Geen idee. We hebben ook zijn leven in die periode gereconstrueerd; zo ontdekten we dat Van U. een paar maanden in Noorweg en in een huisje in de bossen heeft gewoond, waar hij zich ook niet populair heeft gemaakt. Volgende week gaat de rechtbank met de zaak-Borst aan de slag.”

Brandpunt, vanavond 20.25 uur, NPO2.

BIO
Liesbeth Staats (23 mei 1973, Leiderdorp) studeerde Nederlandse taalen letterkunde aan de UvA,voordat ze als verslaggever bij de nieuwsredactie van AT5 aan de slag ging. Van 2002 tot 2007 werkte ze als verslaggever en presentator bij het Jeugdjournaal – voor haar verslaggeving van de tsunami in Azië won ze de Cinekid Kinderkast Publieksprijs – waarna ze drie jaar bij EenVandaag dezelfde functie vervulde. In 2011 begon ze bij Brandpunt en richtte ze met anderen het productiebedrijf The Media Sisters op. In mei van dit jaar volgde ze Eva Jinek op als presentator van de portretserie Brandpunt Profiel. Ze is getrouwd en heeft twee kinderen.

Het Parool, 1 september 2015