Van mislukkingen als Het Gesprek en Sport 7 leerde Ruud Hendriks (56) veel. Nu helpt de medeoprichter van RTL start-ups op weg. ‘Een slechte ondernemer kan een goed idee naar de filistijnen helpen.’

TEKST KIM VAN DER MEULEN

Voor iedereen die met het idee rondloopt een eigen onderneming te beginnen, heeft Ruud Hendriks één advies: begin. “Columbus was vast niet de eerste die vanaf het strand in Portugal naar de horizon tuurde en zich afvroeg wat daar in de verte lag, maar hij was wel de eerste die er iets mee deed. Er zijn tachtig redenen om niet te beginnen, maar als je ergens in gelooft moet je het gewoon doen.” Zo begon Hendriks zelf vijf jaar geleden ook, toen hij samen met compagnon Patrick de Zeeuw een Startupbootcamp oprichtte, naar Deens voorbeeld. In verzamelgebouw B.Amsterdam aan de Johan Huizingalaan voorziet hij beginnende ondernemers zes maanden van woon- en kantoorruimte, geld en mentoren, in ruil voor acht procent van hun aandelen. Zijn bedrijf opende vestigingen wereldwijd – Rome en Melbourne volgen deze en volgende maand.

Wat voor ondernemers zoekt u?
“Mensen die bereid zijn het tapijt op te eten om het beste bedrijf ter wereld te maken. Je moet all the way willen gaan. Alleen een leuk idee is niet genoeg; dat doet er eigenlijk niet eens toe. Per programma krijgen we zo’n zevenhonderd tot duizend aanmeldingen, maar we hebben plek voor tien start-ups. Waar we naar kijken: hebben ze de juiste capaciteiten, zijn ze minimaal met z’n drieën, hebben ze al wat corporate ervaring? Mensen denken vaak dat er bij ons alleen jongetjes van achttien in T-shirt rondlopen, maar de gemiddelde leeftijd van onze oprichters ligt rond de 37 jaar.”

Maar liefst 99 van de 100 start-ups halen de vijf jaar niet, blijkt uit KMPG-onderzoek. Hoe komt dat?
“Het is maar de vraag wat zij als start-up beschouwen. Sommige mensen scharen Uber nog altijd onder die categorie, een bedrijf met een waardering van zestig miljard euro. Ik houd aan: een bedrijf dat jonger is dan vijf jaar, waar minder dan vijfhonderd mensen werken en dat minder dan vijftig miljoen omzet. De meeste bedrijven gaan ten onder aan onderlinge ruzies. Daarom moet elke start-up die bij ons aanklopt maandelijks aan premediation doen. Het is toch een soort huwelijk. Om problemen te voorkomen, gaat een mediator net zo lang zitten pulken tot elke mogelijke irritatie boven tafel komt. Bij onze start-ups blijkt dan bijvoorbeeld dat iemand toch niet zo capabel is, of dat de één ’s avonds om zes uur thuis wil zijn, terwijl de anderen tot middernacht doorwerken.”

Thuis zijn om zes uur zit er niet in?
“Als je dat wilt, kun je beter niet bij Startupbootcamp aankloppen. Het is echt een bootcamp, met een extreem strenge selectie – inclusief sollicitatiegesprekken en psychologische tests. Ondernemers doen bij ons in een halfjaar wat ze buiten de deur in twee jaar zouden doen. We willen niemand een sociaal leven ontzeggen, maar die zogenoemde acceleratieperiode is zes maanden gas geven. Dan moet je niet naar het afzwemmen van je kinderen moeten. We vragen nogal wat van ze, ja. Maar we bieden ze ook veel: een halfjaar gratis kantoorruimte, vijftienduizend euro en toegang tot een netwerk van meer dan twintig multinationals met wie we intensief samenwerken, van Ahold tot Eneco. Onze eigen medewerkers worden volledig vertrouwd. Iedereen kan zijn collega bijvoorbeeld een bonus geven van maximaal tweehonderd euro: laat het ons weten en we maken het linea recta over. Ik ben er trots op dat dit vertrouwen de afgelopen jaren nog nooit is beschaamd.”

Is die mentaliteit anders dan in de wereld van traditionele media?
“De gedrevenheid zie ik in beide werelden terug: Joop van den Ende en John de Mol zijn geen mannen die erg met de techwereld bezig zijn, maar ze zijn enorm gemotiveerd en hebben oog voor detail. Maar er zijn ook grote verschillen. Als je in de vrij hiërarchische televisiewereld een goed idee hebt, moet je erop gaan liggen om te voorkomen dat iemand het pikt. In de start-upwereld deel je een idee juist, in de hoop dat anderen erop reageren en je het gezamenlijk beter kunt maken. Ook worden fouten niet gewaardeerd in de traditionele zakenwereld, terwijl wij bedrijven juist leren dat het niet erg is. Hoe eerder, hoe beter zelfs. Je kunt er beter na drie maanden ontwikkeling achter komen dat je product in de basis niet werkt, dan wanneer je het drie jaar hebt doorontwikkeld en er dertien miljoen euro in hebt gepompt.”

Van welke fouten heeft u geleerd?
“We verloren op een gegeven moment substantiële bedragen met Het gesprek (een televisiestation dat Hendriks in 2007 begon met onder anderen Frits Barend; na drie jaar stopte het met uitzenden, red.). Elke week moest er geld bij. En een maand voordat RTL van start ging, hadden we tien miljoen euro schuld. Ook mislukte voetbalzender Sport 7; we moesten vierhonderd man ontslaan. Dat laatste is niet meer goed gekomen. Er was publicitair al zoveel misgegaan, dat het imago van de zender niet meer kon worden gered. De mislukkingen die ik op mijn conto heb staan, heb ik aan niemand anders dan mezelf te wijten. Maar ik heb ervan geleerd. Een belangrijke les die ik van RTL heb meegekregen, hoe lullig het ook klinkt: eerst je administratie goed op orde hebben en dan pas innovatieve ideeën gaan uitvoeren.”

Is ondernemerschap belangrijker dan creativiteit?
“Ja. Een goede ondernemer kan van een slecht idee nog wel wat maken, maar een slechte ondernemer kan een goed idee totaal naar de filistijnen helpen. Op Nederlandse scholen is veel te weinig aandacht voor ondernemerschap: je leert echt niet op de middelbare school wat loonheffing is of wat er gebeurt als je de btw te laat afdraagt. En dat terwijl er al 900.000 zzp’ers zijn. Het onderwijs sluit daarin volstrekt onvoldoende aan op de maatschappelijke behoefte. Laat een vreemde taal vallen en leer scholieren programmeren, daar hebben ze veel meer aan. We verliezen in Nederland jaarlijks negen miljard euro door cybercrime. En dat terwijl er gigaveel vacatures in cybersecurity zijn. Waarom zetten we Syrische vluchtelingen niet in die sector aan het werk?”

Wethouder Kajsa Ollongren zei in een interview dat het geweldig zou zijn als vluchtelingen start-ups zouden beginnen.
“Ik geloof niet dat iedereen geschikt is voor een start-up. Je hoort de succesverhalen, maar er hangt een romantiek omheen die onterecht is. Je begint niet even met een bedrijfje om een paar maanden later het nieuwe Facebook te hebben ontwikkeld. Het is een vak. Sinds Neelie Kroes start-upambassadeur is, hebben politici gelukkig veel aandacht voor beginnende bedrijven. De samenwerking met gemeenten is voor ons heel belangrijk. Maar als gemeenten start-ups zelf een acceleratorprogramma bieden, gaat het mis. Dat moeten ondernemers doen. Een ambtenaar die in loondienst werkt, heeft nog nooit wakker gelegen van de vraag hoe hij aan het eind van de maand de salarissen uitbetaalt.”

Wordt Amsterdam ooit een centrum à la Silicon Valley?
“Dat is een totale illusie. Silicon Valley trekt getalenteerde mensen uit de hele wereld, omdat er veel geld te verdienen is. Zoals veel steden doet ook Amsterdam er met visa en open data alles aan om de techwereld te stimuleren, maar overal behalve in Silicon Valley is het grote probleem dat weinig mensen substantieel financiële risico’s durven te nemen. En in Nederland zijn de meeste start-ups niet overgewaardeerd, zoals je in Amerika veel ziet. Ze zijn eerder ondergewaardeerd. Het calvinisme zit diep in onze genen; zelfs in een stad als Amsterdam zijn we voorzichtig. Dat moet eruit. Er is hier nog veel ruimte voor groei, de markt is enorm.”

CV RUUD HENDRIKS
Geboren: Amsterdam, 8 april 1959
Opleiding: havo, School voor Journalistiek in Utrecht (diploma niet behaald)
Loopbaan: 1978 dj Radio Caroline; 1980-1988 o.a. redacteur NOS Studio Sport; verslaggever en presentator Veronica en Avro; 1988 grondlegger RTL; 1993 Raad van Bestuur Endemol; 1995 medeoprichter Sport 7; 2007 medeoprichter Het Gesprek; 2011 presentator BNR Nieuwsradio en medeoprichter Startupbootcamp

OPGEBIECHT
Beste in het vak: “Patrick de Zeeuw. Nee, niet omdat hij mijn compagnon is, maar omdat hij echt de beste in het vak is. Hij heeft veel vernieuwingen doorgevoerd in dat acceleratormodel. ”
Slechtste in het vak: “Zonder namen te willen noemen: de mensen die achter het acceleratorproject TMG Startups zaten dat De Telegraaf in 2014 had. Het ging hopeloos de mist in: het werd gerund door managers, niet door ondernemers.”
Leermeester: “Wim van Norden, de oprichter van Het Parool, was het toonbeeld van integriteit en ondernemerschap. Na de oorlog had hij de krant zo naar zich kunnen toetrekken, maar hij richtte een fonds op waarmee hij eerst de Volkskrant en toen Het Parool heeft gered. Een fantastische, bescheiden man.”
Beste advies gekregen: “Mijn goede vriend Herman van Meekeren raadde me aan ontslag te nemen bij de publieke omroep en me op RTL te storten, destijds een groot risico. Nooit spijt van gehad.”

Het Parool, 9 januari 2016