‘Voorspelling: dag van ovulatie. Hoge kans op zwangerschap,’ waarschuwen grote letters tegen een achtergrond van roze wolken. Om je cyclus bij te houden, heeft de menstruatie-app Flo genoeg aan simpele data: wanneer werd je voor het laatst ongesteld, hoe lang duurde dat en hoeveel dagen telt je cyclus doorgaans? Die vergelijkt de app met data van andere gebruikers en voilà, daar is je voorspelling. Je gewicht, slaap, stemming, acne en ander hormonaal ongemak invoeren levert nog accuratere voorspellingen op. Zelfs vaginale afscheiding en of je seks hebt gehad behoren tot de invoeropties. Met zeven miljoen downloads wereldwijd is Flo een van de populairste apps die algoritmes gebruiken om menstruatie, ovulatie en vruchtbaarheid te berekenen. En er zijn er nog veel meer. Zo heeft Glow, in 2013 door een Amerikaans bedrijf op de markt gebracht, vijftien miljoen gebruikers over de hele wereld en heeft het Duitse Clue, uit hetzelfde jaar, er acht miljoen. En dan hebben we het nog niet gehad over de tientallen andere ‘period trackers’ en de vergelijkbare functie die Fitbit in mei aan zijn activiteitstrackers toevoegde. Waarom zijn die zo in trek?

Alternatieve anticonceptie
Met het dalende pilgebruik (volgens het CBS is het gebruik onder 30- tot 35-jarigen in tien jaar tijd gedaald tot 27 procent) zou je denken dat zulke apps worden gebruikt als alternatieve anticonceptie. Dat is niet de betrouwbaarste manier om zwangerschappen te voorkomen: gynaecoloog Bertho Nieboer van Radboudumc liet in deze krant al eens weten dat apps periodieke onthouding weliswaar iets veiliger maken, maar in feite niets meer zijn dan een agenda. Maar er zijn ook andere redenen om menstruatie-apps te gebruiken. Zo heeft Astrid van den Hoek (31) sinds een halfjaar de app Menstruatiekalender om te zien of haar hoofdpijnaanvallen met haar hormoonhuishouding en daarmee met haar cyclus samenhangen. “In die app kan ik dagelijks bijhouden welke symptomen ik heb, zodat ik mogelijk een patroon kan ontdekken,” legt ze uit. “De eerste maanden zag ik dat inderdaad: ik had vaak hoofdpijn op hetzelfde moment in mijn cyclus. Toen was ik ook pas net gestopt met de pil en zat ik nog wat meer in een ritme. Nu is mijn cyclus onregelmatiger en lijkt de frequentie van de hoofdpijn minder, al vind ik het nog te vroeg om te zeggen of dat door het stoppen met de pil komt.”
Nienke Gottenbos (36) gebruikt Clue, een app die in het grote aanbod opvalt doordat ie niet roze is en zich baseert op wetenschappelijke informatie. Onder het menu ‘Cycle Science’ valt bijvoorbeeld te lezen hoe het zit met zaken als bloedverlies en vruchtbaarheid, wanneer je een arts zou moeten raadplegen en waarom de app gegevens als lichaamstemperatuur, gewicht, ontlasting, huidconditie en stemmingen bijhoudt. “Ik gebruik de app al jaren,” zegt Gottenbos. “Doordat hij steeds meer informatie van je verzamelt, kan hij steeds beter voorspellen hoe je cyclus verloopt, wanneer je vruchtbaar bent en wanneer je last kunt hebben van PMS. Zo krijg je een goed beeld van hoe je lijf werkt. Je kunt je gegevens zelfs gelijkschakelen met vriendinnen, zodat je kunt zien wie ongesteld is. Dat hebben mijn collega’s en ik onlangs voor de lol gedaan. Raar? Nee hoor, we hebben een bedrijf in menstruatiecups, dus we zijn al met het onderwerp bezig.”

Kritisch blijven
Wie een menstruatie-app wil gebruiken, doet er goed aan de gebruiksvoorwaarden vooraf goed door te spitten. In 2016 berichtte The Washington Post al over de verkoop van data, zoals informatie over seksuele activiteit, alcoholgebruik, medische informatie en het al dan niet hebben van een kinderwens – een goudmijn voor marketeers. Niet bij alle apps is duidelijk wat er met je data gebeurt. “Je deelt veelal je meest intieme informatie,” zegt David Korteweg van Bits of Freedom, een stichting die opkomt voor digitale rechten. “Het is dus belangrijk te weten hoe je gegevens worden opgeslagen. Gebeurt dat lokaal op je telefoon of worden je gegevens centraal opgeslagen op een server van een app-aanbieder – en zo ja, hoe?” Sommige apps delen persoonlijke informatie met derden, zonder duidelijk te maken wie dat zijn. “Er gelden strenge wettelijke eisen aan het gebruik van gezondheidsgegevens. De aanbieders van deze apps mogen deze gegevens in principe niet verzamelen, tenzij je hiervoor uitdrukkelijk toestemming geeft via een actieve handeling. En het is essentieel dat vooraf helder is waarvoor je toestemming geeft als je zo’n app installeert. Daar schort het nu vaak aan. Zo staat in de privacy policy van Maya dat je toestemming geeft door de app te gebruiken. Van geldige uitdrukkelijke toestemming is dan zeker geen sprake.”
Kortom: lees de privacyverklaring, weet wie de aanbieder is, waar en hoe je informatie wordt opgeslagen, met wie die eventueel wordt gedeeld en wat de consequenties kunnen zijn als dat gebeurt. Korteweg: “Alleen Clue lijkt tot nu toe helder te zijn over de opslag en het gebruik van je gegevens. Standaard worden je gegevens lokaal op je telefoon opgeslagen en als je een account hebt, geven ze helder aan hoe ze je gegevens beveiligen.” Goed om te weten: je hebt recht op inzage van je verzamelde gegevens en kunt je toestemming altijd intrekken (zie voor beide mydatadoneright.eu). Hoe handig menstruatie-apps dus ook zijn: kritisch zijn kan geen kwaad.

4 MENSTRUATIE-APPS