Auteurs over hun liefde voor literatuur (NRC XTR)

Zes boeken maken kans op de BookSpot Literatuurprijs 2018 die 8 november wordt uitgereikt. De genomineerde auteurs vertellen, verdeeld over twee artikelen, over hun boek en hun inspiratie. De genomineerden: Tommy Wieringa, Peter Middendorp, Arjen van Veelen, Peter Verhelst, Aukelien Weverling en Suzanna Jansen.

Tommy Wieringa – genomineerd voor De heilige Rita

Waarom moeten we uw boek lezen?
“Om je ervan te vergewissen dat er leven is voorbij de Randstad en dat de periferie net zo goed tot ons land behoort als het centrum; mogelijk is het er zelfs interessanter. Mijn roman speelt zich af in een krimpregio in Twente, een fijne bestemming voor senioren om met een e-bike doorheen te fietsen, maar je kunt er beter niet oud worden in een boerderijtje achteraf. Het idyllische landschap herbergt veel eenzaamheid.
Mijn hoofdpersoon Paul is 50 en woont met zijn vader in zo’n boerderij. Ik wil het verdrietige gegeven laten zien van volwassenen die altijd kind zijn gebleven omdat ze het ouderlijk huis nooit verlaten hebben, en nu met mantelzorg belast zijn. Als zijn vader naar het ziekenhuis moet, is Paul voor het eerst in zijn leven helemaal alleen op de boerderij. Zijn angsten ontwikkelen zich tot paranoïde wanen. Volgens mij was het Hermans die zei: grote literatuur is provinciale literatuur. Laten we hopen dat dat gelukt is.”

Wat is uw meest inspirerende boek aller tijden?
“Ik gebruik andermans literatuur altijd sterk om mezelf op gang te houden en mezelf aan te sporen. Bij het schrijven van mijn vorige roman, Dit zijn de namen, was ik sterk onder de indruk van Hotel Savoy en Radetzky March van Joseph Roth. Er zijn weinig schrijvers die het menselijk gedrag met al zijn tekortkomingen, glorie en verlangen zo scherp doorzien.”

Peter Middendorp – genomineerd voor Jij bent van mij

Waarom moeten we uw boek lezen?
“Omdat het een aangrijpende leeservaring is. Toen de moordenaar van Marianne Vaatstra was gepakt, ben ik naar zijn boerderij gereden, bij mij in de buurt. Die zag er ongelooflijk normaal uit. Ik vroeg me sterk af: hoe zag dat gezinsleven er hierbinnen uit? Dat gegeven heb ik geleend voor mijn roman. Ik heb me geprobeerd te verdiepen in dit type dader, zonder hem vrij te pleiten.
Als lezer kun je je bedrogen voelen: je leeft mee met mijn hoofdpersoon, tot je je ineens weer realiseert dat hij iets verschrikkelijks heeft gedaan. Hij is een onbetrouwbare verteller, die voor zichzelf probeert te verantwoorden waarom hij een moord heeft gepleegd en erover heeft gezwegen.
We denken graag: iemand die iets geks doet, is gek. Een comfortabele gedachte, want daarmee is hij niet een van ons. Maar dat is mijn hoofdpersoon wel. Dat is het enge. Hij is geen psychopaat, maar heeft psychologische diepgang. Een vader en een dader.”

Wat is uw meest inspirerende boek aller tijden?
“Ik heb Misdaad en straf van Fjodor Dostojevski herlezen toen ik aan mijn boek begon. Technisch onhandig dat het begint met een moord, want daarna is de spanning eigenlijk weg, maar toch blijft het boeiend. Een combinatie van ambacht, techniek, talent en geestkracht.”

Arjen van Veelen – genomineerd voor Aantekeningen over het verplaatsen van obelisken

Waarom moeten we uw boek lezen?
“Het is een ode aan vriendschap en een manier om betekenis te geven aan het verlies daarvan. Mijn boek is losjes gebaseerd op het overlijden van mijn goede vriend en schrijver Thomas Blondeau, die in 2013 plotseling overleed. Daarmee heeft het een autobiografisch element, maar het verhaal gaat verder dan mijn eigen sores. Vriendschap en verlies zijn universele thema’s. Ze bieden in mijn boek tegenwicht aan de huidige tijd, waarin menselijke relaties en vriendschappen gedomineerd lijken te worden door algoritmes en de vluchtigheid van sociale media.
Mijn boek is zowel een essayistisch verhaal als een reisverhaal: de hoofdpersoon gaat naar Alexandrië om de boeken van zijn overleden vriend in de beroemde bibliotheek te zetten. Thomas wilde met zijn werk de eeuwigheid bereiken; ik wilde zien in hoeverre ik die wens alsnog in vervulling kon laten gaan. Op een manier die voor iedereen interessant is.”