De menstruatiecup is goedkoper dan tampons en maandverband, en beter voor het milieu: niet gek dat hij populairder wordt. ‘Je doet die cup ’s ochtends in en je bent de hele dag klaar.’
TEKST JOANNE VAN GOOL EN KIM VAN DER MEULEN
Op websites over duurzaamheid en zero waste leven kwam de menstruatiecup de afgelopen jaren al vaak voorbij: een herbruikbaar siliconen ‘bekertje’ dat menstruatiebloed opvangt, tot twaalf uur blijft zitten en wel vijf tot tien jaar meegaat. Dat scheelt een hoop afval, want naar schatting van The Huffington Post gebruiken vrouwen in hun vruchtbare leven ruim 9000 tampons. Andere bronnen gaan zelfs uit van 11.000 stuks. Gemiddeld betekent dat zo’n 60 kilo afval in een vrouwenleven, rekende Milieu Centraal uit. Met 90 kilo afval is maandverband nog milieuonvriendelijker.
Maar duurzaamheid is niet de enige reden dat steeds meer vrouwen overstappen; het scheelt ook veel geld. Wie haar hele leven een menstruatiecup gebruikt, is naar schatting geen 1800 euro, maar slechts 225 euro kwijt aan ongesteld zijn. In zo’n vier tot acht maanden heb je de aanschaf van een menstruatiecup (die gemiddeld 20 tot 25 euro kost) eruit.
Bij Cute Cotton, een webwinkel voor duurzame producten op het gebied van menstruatie en borstvoeding, is de populariteit van de menstruatiecup ook te merken. “We krijgen zo veel bestellingen en vragen over het product dat we er bijna een dagtaak aan hebben,” zegt Judith Houtenbos, die de webshop runt. “Die populariteit heeft te maken met de algemene gezondheidstrend: mensen zijn bewust bezig met wat ze eten, maar ook met wat ze nou precies in hun lijf stoppen.”
Houtenbos: “Ook lijkt het taboe op praten over ongesteldheid langzaam maar zeker doorbroken te worden, mede doordat bloggers en vloggers zich erover uitspreken. Daardoor zijn steeds meer vrouwen zich ervan bewust dat ze een keuze hebben, dat er alternatieven zijn voor maandverband en tampons.” Volgens Houtenbos is het bovendien een gezond alternatief, doordat de cup bloed niet absorbeert, maar slechts opvangt. “Het slijmvlies en de natuurlijke vaginale flora worden met rust gelaten.”
De juiste maat
Tweeënhalf jaar geleden haalde Houtenbos OrganiCup naar Nederland, een populair Deens merk menstruatiecups dat inmiddels niet meer alleen in haar webwinkel, maar ook bij veel drogisterijen te koop is. “Daar zijn we blij mee, maar bij veel drogisterijketens ontbreekt de kennis om vrouwen gedegen advies te geven. Er komt namelijk heel wat kijken bij het kiezen van de juiste menstruatiecup. Iemand die groot, lang of stevig gebouwd is, heeft bijvoorbeeld meestal een grotere maat nodig dan iemand met een kleine, fijne bouw. Hoe diep je baarmoedermond ligt, of je bevallen bent, hoe gevoelig je vagina is en hoe sterk je bekkenbodemspieren zijn, is ook van belang.” De cup wordt namelijk op z’n plek gehouden door die spieren, en door een licht vacuüm dat ontstaat bij het inbrengen. Je voelt hem overigens niet zitten, omdat je alleen gevoelszenuwen hebt aan het uiteinde van je vagina.
“Met goed advies heb je in minstens 95 procent van de gevallen meteen een exemplaar dat bij jouw lijf past,” zegt Houtenbos. Hoe hevig je menstrueert, maakt niet uit: ook als je veel bloed verliest, kun je een cup gebruiken. Op zwaardere dagen moet je hem wel wat vaker legen, maar nog altijd minder vaak dan je een tampon zou verwisselen. Menstruatiecups hebben een grotere capaciteit dan tampons.
Een handigheidje
Het gebruik kan wel even wennen zijn, weet UvA-student Marisa Niemeijer (21). Ze stapte anderhalf jaar geleden over op de menstruatiecup nadat ze een advertentie op Facebook had gezien. “Toen ik daarop klikte, kwam ik op een site terecht waarop werd uitgelegd dat het beter voor het milieu was en dat je geen tampons meer hoefde te gebruiken. Het leek me hygiënischer om niet meer van die vieze tampons weg te moeten gooien, dus ik besloot het te proberen. De menstruatiecup bleek best groot en je moet hem op een bepaalde manier opvouwen om ‘m in te brengen. De eerste keer dat ik hem verwijderde, kostte het me zeker twintig minuten. Je moet hem namelijk met je bekkenbodemspieren naar beneden duwen en dat vraagt oefening. Inmiddels vind ik het een heel fijn ding. Je verwisselt hem alleen ’s ochtends en ’s avonds, hoeft geen tampons mee te nemen als je ergens naartoe gaat en als je op een wc bent waar geen prullenbakje staat, leeg je hem gewoon in de wc.”
Student Berber Humalda (26), die de menstruatiecup sinds twee jaar gebruikt, kreeg het inbrengen en verwijderen snel onder de knie. “Het is een handigheidje. Sinds ik weet hoe ik ‘m goed inbreng, voel ik hem helemaal niet zitten. Het is wat dat betreft te vergelijken met een tampon, maar dan zonder om de paar uur te hoeven zoeken naar een plek waar je hem kunt verwisselen of bang te zijn dat je tampons opraken. Je doet die cup ’s ochtends in en je bent de hele dag klaar, heel fijn.”
Het legen van de cup doet Humalda liever niet overal: “Dat is thuis of op een schone wc toch het prettigst, want je moet dat ‘bakje’ legen en schoonspoelen. Als ik dat ergens niet goed kan, veeg ik ‘m schoon met wc-papier. Na een menstruatie kook ik hem uit en laat ik ‘m drogen in de zon, onder het badkamerraam. Ik waarschuw mijn vriend dan altijd wel even, zodat hij er niet van schrikt.” Sommige mensen vinden het een vies idee om menstruatiebloed op te vangen, zegt Humalda, maar daar heeft zij geen last van. “Je leert nog eens wat over je eigen menstruatie. Als ik minder bloed verlies, denk ik bijvoorbeeld: misschien moet ik meer ijzer eten.”
Taboe doorbreken
Als het aan vier studenten van de UvA ligt, wordt de menstruatiecup in de toekomst vergoed door de basisverzekering. Onlangs begonnen ze een petitie om dat voor elkaar te krijgen (zie menstruatiecupactie.nl). Omdat vrouwen er niets aan kunnen doen dat ze ongesteld worden, maar wel opdraaien voor alle kosten. Met de actie willen de initiatiefnemers ook het taboe rond menstruatie doorbreken, inclusiviteit vergroten – de cup moet ook vergoed worden voor transmannen, bijvoorbeeld – en sekse-ongelijkheid verkleinen.
“En we willen afrekenen met period poverty,” vult Janneke Wijmans (20), een van de vrouwen achter de petitie, aan. “Tampons, maandverband en andere menstruatiemiddelen kosten geld, maar tien procent van de gezinnen in Nederland leeft onder de armoedegrens. Vrouwen die niet genoeg middelen hebben, kunnen dus niet functioneren als ze ongesteld zijn.”
Het aantal handtekeningen staat al een tijdje op zo’n zevenduizend, maar Wijmans is ervan overtuigd dat het plan kans van slagen heeft. “GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet heeft toegezegd naar ons voorstel te kijken en we zijn bezig afspraken te maken met politieke partijen, jongerenorganisaties en bekende feministen. Op Facebook kregen we veel negatieve reacties, maar we krijgen gelukkig ook veel positieve berichten binnen. Vrouwen zijn blij dat het taboe op menstruatie en de cup doorbroken wordt. Veel vrouwen lieten ons weten dat ze de menstruatiecup al lang gebruiken en mensen in onze omgeving zijn ermee begonnen dankzij onze actie. Het is echt een populair alternatief.”
KIES JE CUP
OrganiCup
Gemiddelde flexibiliteit, geschikt voor de enigszins gevoelige vagina en een normale bekkenbodemspierspanning. In maten A (klein, diameter 40 mm) en B (groot, 45 mm). €21,95
Lunette
Geschikt voor (sportieve) vrouwen met normale tot stevigere bekkenbodemspieren en wie moeite heeft met ontspannen. In maten 1 (41 mm) en 2 (46 mm, iets stugger). €29,95
MamiCup
Relatief groot, bedoeld voor vrouwen met een kleine lichaamsbouw die kinderen hebben (maat M, 43 mm) of vrouwen met een grote lichaamsbouw en diepere vagina (maat L, 48 mm). Ook geschikt bij veel bloedverlies.
Meer opties en advies op cutecotton.nl
Het Parool, 23 mei 2019