Het begon misschien wel iets té comfortabel te voelen, zo’n overzichtelijk leven: lekker thuis een beetje pruttelen. Maar nu we weer meer mogen, is het van belang wat nieuwe, persoonlijke grenzen op te zoeken.
‘You must do the thing you think you cannot do’, zei Eleanor Roosevelt eens. Als je je angsten overwint, levert dat je kracht, moed en zelfvertrouwen op, was haar ervaring. Haar wijze woorden worden tegenwoordig vaak samengevat in een missie die makkelijker klinkt dan-ie is: elke dag iets doen wat je eng vindt. Want hoe sterk je je misschien ook voelt nadat je voor al je collega’s een videopresentatie hebt gegeven, er kunnen heel wat slapeloze nachten aan voorafgaan. Waarom kan die magic niet gewoon gebeuren terwijl je ín je comfortzone zit?
Angstsignaal
Psycholoog Robert Haringsma, die het boek Vergroot je zelfvertrouwen schreef, weet waarom het belangrijk is om af en toe uit je comfortzone te stappen: het maakt je minder angstig. “Nieuwigheid kan ongemakkelijk aanvoelen, omdat het alarmcentrum in je brein daar sterk op reageert,” zegt hij. “Als je iets doet wat je nog niet eerder hebt gedaan, krijgen je hersenen het signaal dat er mogelijk gevaar op de loer ligt.”
Hartstikke handig voor neanderthalers die zomaar oog in oog met een tijger konden staan, maar minder nuttig als je na het halen van je rijbewijs voor het eerst in je eentje de A12 op gaat. “In onze maatschappij is er niet zo veel reëel gevaar,” geeft Haringsma toe, “maar die beschermingsreactie zit in de oudste delen van onze hersenen ingebakken.” Je kunt je brein wel trainen daarmee om te gaan: hoe vaker je iets nieuws doet, hoe meer je brein gerustgesteld wordt dat er geen gevaar dreigt en hoe makkelijker je de volgende keer iets doet wat je nooit eerder hebt gedaan.
Nieuwe ervaringen opdoen, is nu natuurlijk nog minder vanzelfsprekend dan normaal. Het is niet alleen verleidelijk, maar ook gewoon verplicht om zo dicht mogelijk bij huis te blijven, met een klein groepje mensen dat je toch al kent en vooral niet op verkenning uit te gaan. Maar daar schuilt wel een gevaar in: hoe minder je de confrontatie opzoekt met wat je eng of spannend vindt, hoe kleiner je comfortzone wordt. “En als die te klein wordt, komt de angst voor nieuwigheid in steeds meer situaties naar boven,” zegt Haringsma. “Als je nooit iets doet waar je angstig voor bent, word je steeds angstiger. Mogelijk zelfs voor dingen waar je eerder niet bang voor was.”
Stap voor stap
Gelukkig zijn er ook in tijden van corona genoeg nieuwe uitdagingen te verzinnen. Dat idee waar je al tijden mee rondloopt pitchen bij je baas. Eindelijk die racefiets aanschaffen en er een nieuwe hobby van maken – klikpedalen en al. Zolang je het maar een beetje eng vindt. Een goede voorbereiding verzacht de angst. Lees je in, vraag advies aan routiniers en hoor die uit over hun ervaringen. Stel je levendig voor wat het ergste is dat kan gebeuren. Dat je baas al na twee zinnen zegt dat er geen geld is voor jouw plannen? Wees dat voor door de rekensommen klaar te hebben. Zie je jezelf al in het gras naast het stoplicht liggen, voeten nog vast aan je pedalen? Zolang je er niks meer dan een schram en een gebutst ego aan overhoudt, is dat zo erg nog niet, toch? Opkrabbelen en weer doorgaan, is onderdeel van het proces.
En in één keer in het diepe springen hoeft niet, zegt Jelle Hermus, oprichter van soChicken en auteur van Leven met de wind mee: je kunt jezelf ook stap voor stap uit de comfortzone slepen. “Je presenteert bijvoorbeeld eerst een paar keer voor een kleine groep mensen, voordat je een volle congreszaal toespreekt,” schrijft hij op zijn website. “Op die manier kun je je comfortzone al deels uitbreiden, waardoor die congreszaal veel minder eng wordt.
Jezelf een ultimatum stellen (‘eind mei moet ik me hebben aangemeld voor die cursus’) kan volgens hem ook helpen. Of, als je jezelf iets aardiger wilt motiveren: beloon jezelf als het je is gelukt die eerste stap buiten je comfortzone te zetten. Heb je eindelijk je boekidee naar die uitgeverij gemaild, je knappe kapper mee uitgevraagd of je eerste vlog online gezet? Hup, een ijsje halen of jezelf trakteren op een bingesessie met die nieuwe serie.
Verleg je focus
Ben je vol goede moed begonnen aan iets nieuws, maar vind je het zo ongemakkelijk dat je bijna zou opgeven? Toch maar even volhouden, adviseert Haringsma. “Ik hoorde eens een mooie uitspraak: ‘Moed is niet de afwezigheid van angst, maar de angst voelen om iets te doen en het tóch doen.’ Oftewel: probeer niet op je angst te focussen, maar op wat je wilt doen ondanks die angst. Dan merk je in de praktijk snel genoeg dat het je prima lukt.”
Het advies om elke dag iets te doen wat je eng vindt, is ook zo slecht nog niet: ook daardoor word je steeds minder bang voor nieuwe ervaringen. Bel dus een vriendin die je al zo lang niet hebt gesproken dat je je er bijna voor schaamt, onderhandel over de prijs als je iets koopt of verkoopt of zet je eerste eigen liedje op YouTube. Hoe je het ook aanpakt, het loont altijd om jezelf uit te dagen. Haringsma: “Je duikt daardoor voortaan makkelijker in nieuwe situaties én de situatie zelf levert je iets op – je durft voortaan bijvoorbeeld op vakantie in je eentje. Het kan echt een kick geven om iets nieuws uit te proberen. We leven in een vreselijk interessante wereld, dus waarom zou je niet wat vaker op ontdekkingstocht gaan?” En ja, dat kan ook dicht bij huis.
EvaJinek.nl, 13 mei 2020