Wegwezen met je gender reveal party’s, vrijgezellenfeesten, bruiloften en kinderverjaardagen. Soms heb je gewoon even helemaal geen zin in al die verplichte nummertjes.

Tekst Kim van der Meulen

‘Marieke heeft de groep “Babyshower!” aangemaakt.’ O god, wie is Marieke en over welke zwangere vriendin gaat dit? Je hebt al twee kraamvisites staan en zou ook nog langsgaan bij die oud-klasgenoot die alweer maanden geleden is bevallen. Je moet nog een quizvraag en een recept bedenken voor een vrijgezellenfeest, een babyfoto van jezelf voorzien van een boodschap als bijdrage aan een gemeenschappelijk kraamcadeau en een hotel regelen voor een bruiloft. En hoeveel moest je ook alweer overmaken voor dat cadeau voor Finns eerste verjaardag?
Komt deze feestchaos je bekend voor, dan ben je waarschijnlijk in de dertig en heb je een aardig grote vriendenkring. Cheers to that. Maar hoe hartverwarmend het ook is om uitgenodigd te worden voor zo veel life events, het kan ook behoorlijk wat stress opleveren. Soms heb je ook gewoon geen zin om wéér op een zondagmiddag in een kringetje toe te zien hoe een vriendin luiertaarten uitpakt terwijl je babyvormige chocola naar binnen werkt. Maar ja, zeg maar eens met goed fatsoen dat je geen zin hebt om te komen. Of kan dat gewoon? “Natuurlijk heb je een zekere vrijheid als je een uitnodiging krijgt,” zegt Jan Jaap van Weering, etiquette-expert en auteur van het boek Distinguished look at. “Maar als je voor een receptie, huwelijk of diner wordt uitgenodigd door iemand met wie je goed bevriend bent, zou ik aanraden gewoon te gaan. Twijfel je? Ga dan op je eerste reactie af. Denk je meteen: o nee, dit is de derde al deze week, dan is het beter om af te zeggen. Als je met tegenzin gaat, voelt de gastheer of -vrouw dat echt wel aan.”
Afzeggen is dus een optie, maar hoe breng je dat een beetje tactisch? “Het belangrijkste is dat je zo snel mogelijk laat weten dat je niet komt,” zegt Van Weering. “Staat onderaan een uitnodiging ‘rsvp’, dan moet je uiterlijk op de datum die daarachter staat aangeven of je komt. Hoe eerder, hoe beter. Ik zou zeggen: zeg maximaal 48 uur van tevoren af en zeg bijvoorbeeld dat je wegens eerder gemaakte afspraken helaas niet aanwezig kunt zijn.” Wees eerlijk, maar niet bot – zeg dus liever niet dat je kinderverjaardagen skipt omdat je betere middagbestedingen kunt bedenken dan theedrinken tussen rondrennende kleuters. Een – geloofwaardig – leugentje om bestwil mag ook. “Als je iemand maar hartelijk bedankt voor de uitnodiging en een alternatief aanbiedt. Nodig je vriendin bijvoorbeeld uit met z’n tweeën te gaan lunchen op jouw kosten. En prik meteen een datum, anders staat het wel heel ongeïnteresseerd.”
Whatsapp-terror

Volgens de etiquetteregels dien je minimaal zes weken van tevoren te worden uitgenodigd voor een feest, maar tegenwoordig word je eerder twee weken van tevoren toegevoegd aan een groepsapp waarin met cadeausuggesties, data en geldbedragen wordt gesmeten. Hoe makkelijk het soms ook is om mee te doen aan een groepscadeau: soms wil je gewoon een eigen cadeau bedenken, of minder uitgeven dan sommige big spenders in de groep. Geen probleem, zou je denken: dan zeg je dat toch gewoon? Nou, dat blijkt in de praktijk niet zo makkelijk. Zo wilde vriendin C. (niemand wilde anekdotes delen onder hun volledige naam uit angst vriendschappen te verliezen) uit budgetoverwegingen niet meedoen aan een groepscadeau voor een kinderverjaardag, waarop ze werd uitgemaakt voor monster – hoe durfde ze, het was maar een kindje! Oud-collega N. haalde zich de woede van een groep bekenden en onbekenden op de hals toen ze aangaf liever een eigen cadeau te geven, want nu kwamen ze geld tekort voor die dure draagzak. En toen vriendin R. zei dat ze dertig euro namens haar en haar nieuwe vriend in de bruiloftsenveloppe zou stoppen in plaats van de 50 euro die de andere stellen gaven, sprak haar vriendengroep haar daarop aan: haar vriend zou op de bruiloft immers ook hapjes en drankjes krijgen. Soms voel je je meer een geldverstrekker dan een gast.
“Ben je niet gediend van zo’n whatsappgroep, stap er dan gewoon uit,” adviseert Van Weering. “Zitten er veel vrienden in, zeg dan eerst dat je je afmeldt, anders staat het zo vreemd. Neem dan contact op met de beheerder en zeg dat je deze manier van communiceren niet op prijs stelt. Of maak het niet te ingewikkeld: zeg dat je 15 of 20 euro doneert – meestal een prima bedrag voor een groepscadeau – en zet de groep op stil.” Hoeveel je geeft, bepaal je zelf, zegt de etiquette-expert. “Het bedrag is afhankelijk van de band die je met iemand hebt en hoeveel je te besteden hebt. Je kunt ook altijd iets geven waar de ontvanger iets aan heeft of een mooie fles wijn met een persoonlijk etiket.” Voor de happy few die achtereenvolgens door dezelfde persoon worden uitgenodigd voor een gender reveal party, babyshower en kraamvisite of babyborrel (één feest voor alle kraamvisite): wie waarde hecht aan zijn vriendschap, kan maar beter naar alle drie gaan. “Als je goed bevriend bent, kan jouw afwezigheid pijnlijk zijn.”

Amerikaanse toestand
Onze moeders hadden het maar makkelijk: als hun vriendinnen zwanger waren, hoefden ze geen luiertaarten in te slaan of toe te zien hoe roze of blauwe ballonnen het geslacht van het kind verklapten. In de jaren tachtig waren echo’s zo basic dat niemand een idee had of het een jongen of meisje zou worden – eigenlijk was de bevalling een gender reveal party. Dat alles tegenwoordig zo uitbundig gevierd wordt, hebben we, of course, te danken aan gebruiken die uit Amerika zijn overgewaaid. Eerst het vrijgezellenfeest: dat was in de jaren vijftig van de VS nog een stijve bedoening, waarbij de bruid in spe tips van vriendinnen kreeg om haar echtgenoot te behagen, maar werd na de seksuele revolutie van de jaren zestig uiteindelijk een losbandig gebeuren (vrijgezellenfeesten met high teas daargelaten). Gender reveal party’s en babyshowers volgden de laatste pak ’m beet tien jaar, met dank aan Amerikaanse films, series en YouTube. Nederland heeft zulke geboortetradities helemaal niet, zei trendwatcher Lieke Lamb daar al eens over in NRC: als kersverse ouder stuurde je een geboortekaartje en serveerde je visite beschuit met muisjes. Gelukkig is niet alles overgewaaid: in de VS geven gasten zo’n 50 tot 100 euro uit voor een babyshower; in Nederland is dat gemiddeld 20 euro.
Dat al die feestelijkheden soms meer stress dan plezier lijken op te leveren, heeft niet alleen te maken met de hoeveelheid uitnodigingen die we krijgen, maar ook met onze levensfase, zegt psycholoog Greetje Stomp van Healthy Minds. “Ben je in de dertig en heb je vrienden van diezelfde leeftijd, dan zijn er veel grote levensgebeurtenissen te vieren, zoals bruiloften en geboortes. In je eigen leven gebeurt er ook veel: je hebt een druk sociaal leven, werk, misschien heb je zelf kinderen.” Een uitnodiging kan soms confronterend zijn, zegt ze: je gaat erdoor beseffen waar je zelf staat in het leven. Wil je bijvoorbeeld heel graag een kind, maar lukt het niet om zwanger te worden, dan kan een kraamvisite heel bitter zijn. En er speelt meer. “De druk om te presteren is hoog: alles lijkt perfect te moeten,” zegt Stomp. “Dat een burn-out tegenwoordig helaas heel normaal is, komt ook door eisen en verwachtingen in ons privéleven. We verwachten veel van onszelf en bewaken onze grenzen niet goed. Als je al veel ballen in de lucht moet houden, zijn al die feesten soms net te veel.” Alleen daarom al moet je af en toe iets kunnen afzeggen, vindt Stomp. Ook haar advies luidt: wees eerlijk. “Ik heb het idee dat vooral vrouwen de neiging hebben eromheen te draaien als ze iets willen afzeggen. Ze vinden dat een moeilijk gesprek, omdat ze de ander niet willen teleurstellen, en blijven maar argumenten opvoeren waarom ze écht niet kunnen komen. Daardoor gaat een ander juist eerder aan je eerlijkheid twijfelen. Gooi het liever gewoon op tafel: ‘Ik heb een drukke week gehad en ga het helaas niet redden, maar maak het graag goed door volgende week langs te komen.’ Dat is vaak een stuk minder eng dan je denkt. Als een vriendin zich zo zou afmelden voor jouw feestje, zou je vast denken: kan gebeuren, we zijn allemaal druk. We zijn vaak strenger tegenover ons zelf dan tegenover anderen.”
Als je het liefst elk feestje van dezelfde persoon zou cancellen, is het misschien weleens tijd eens na te gaan hoe belangrijk je een vriendschap nog vindt. “Ga eens na: zou je het zelf belangrijk vinden als deze persoon bij jouw bruiloft of kraamvisite zou zijn? En wat betekent hij of zij voor je? Uiteindelijk ga je er toch niet voor jezelf, maar vooral voor die ander heen. Iedereen praat over trouwen en kinderen krijgen alsof het één groot feest is, maar zulke belangrijke momenten zijn ook de meest stressvolle. Misschien heeft je vriendin je juist hard nodig. Al die uitnodigingen voelen soms als een verplichting, maar het is best bijzonder dat iemand een bijzonder moment met jou wil delen. Dat zou je bijna vergeten in alle drukte.”

&C, april 2019