Fetisjisten, botte types: op Marktplaats tref je soms vreemde vogels. Na negentien jaar is de site nog altijd ongekend populair. ‘Je kunt het zo gek niet bedenken of het staat erop.’

tekst Kim van der Meulen

Drie bollen Katia Eskimowol, een Peugeot 206 en een rattenkooi met de naam Savic Ruffy: je hoeft marktplaats.nl (8,2 miljoen unieke bezoekers per dag) maar te openen en je weet al dat je hier álles kunt kopen. De website met het retro uiterlijk is al jaren de steun en toeverlaat van verhuizend, scheidend, studerend en verzamelend Nederland. Sommige verkopers houden er zelfs een (semi)professioneel handeltje op na – in auto’s, tweedehands meubels of vintage kleding, bijvoorbeeld – en verdienen daar zo goed aan dat de Belastingdienst ze als ondernemer ziet. Bijna net zo populair als Marktplaats zelf is de website Gevonden op Marktplaats, waarmee Julien Rademaker bezoekers op designvondsten wijst. En maandag begint een SBS-programma over de mensen achter de advertenties.
“Je kunt het zo gek niet bedenken of het staat erop,” verklaart Jan-Willem te Gussinklo Ohmann, senior pr- en communicatiemanager bij Marktplaats. “Op kantoor geven we elkaar weleens voor de lol een zoekopdracht; we vinden het altijd. Zo stuitten we laatst op twee vrouwen uit Son en Breugel, die foampruiken maken: van grote krullenbollen tot Suske en Wiske-kapsels. Briljant. Anderen bouwen hun auto’s om tot rijdende paleizen die ze verkopen. En laatst werd in Amsterdam een oude plaskrul van tweehonderd kilo aangeboden; die had iemand in z’n tuin staan. Je kunt dagenlang op de site rondkijken.”

Collectief bezit
Met 350.000 nieuwe advertenties per dag – populairste categorieën: auto’s, Kinderen en baby’s, dameskleding en Huis & Inrichting – is het aanbod veel uitgebreider dan dat van de kringloopwinkel waar het in 1999 allemaal mee begon, Het Goed in Emmeloord. “De eigenaar werd voortdurend gebeld met de vraag of bepaalde producten te koop waren,” zegt Te Gussinklo Ohmann. “Enkele maanden daarvoor hadden twee jonge internetondernemers de site marktplaats.nl gebouwd. Het Goed nam de site over en zette de hele inventaris vervolgens online, met ook de mogelijkheid voor anderen om hun tweedehands spullen hier aan te bieden. Al snel stonden er 10.000 advertenties op.”
Uit onderzoek van Marktplaats uit de beginjaren bleek dat de kleuren uit Vincent van Goghs De slaapkamer, oranje, blauw en geel, als het minst aanstootgevend en rustigst werden ervaren. Voor die kleuren werd dus gekozen – wel zo handig in een tijd waarin computers als lichtgevende bakbeesten in de huiskamer stonden. Maar nog altijd ziet de site ziet er ogenschijnlijk nog altijd grotendeels uit als negentien jaar geleden. “Het uiterlijk moet niet afleiden van het doel waarmee je de site bezoekt: handelen,” legt Te Gussinklo Ohmann uit. “We hebben weleens overwogen de vormgeving aan te passen, maar daarop kregen we een stortvloed aan reacties: ho, niet aan mijn site komen. Marktplaats is een soort collectief bezit geworden.”
Toch verandert de site wel degelijk: er worden tweehonderd veranderingen per week doorgevoerd. Zo kwam Marktplaats Berichten er vorig jaar bij, een chatfunctie waarmee je sneller kunt handelen, en werd een Voor Jou- feed toegevoegd die geselecteerde advertenties toont op basis van je zoekgedrag. En voor veilig handelen werden de functies Betaalverzoeken en Gelijk Oversteken geïntroduceerd. “Bij die eerste kun je meteen via iDeal betalen; die tweede zorgt ervoor dat je geld niet rechtstreeks naar een verkoper gaat, maar op een derdenrekening wordt bewaard tot je aangeeft het pakket echt te hebben ontvangen.”

Vreemde verzoeken
Die beveiligingsmaatregelen zijn geen overbodige luxe: volgens recent onderzoek van de NOS onder 1700 gedupeerden, van wie de helft via Marktplaats, blijkt dat je geld terugkrijgen na oplichting vrijwel nooit lukt. Met gezond boerenverstand kom je gelukkig vaak al een eind. Zo wilde Metro-verslaggever Sander Schomaker afgelopen zomer twee kaarten voor de Europa League-finale Ajax-Manchester United kopen. Hij werd verzocht zevenhonderd euro over te maken, dan zou hij de kaarten de volgende dag in huis hebben. “Daarop stelde ik voor dat ik naar hem toe kwam rijden met zevenhonderd euro en we eerlijk zouden oversteken. Dat bleek niet mogelijk,” schreef hij op metro.nl. Een teken aan de wand. Ook Anne, die niet met haar achternaam in de krant wil, vertrouwde een koper niet. “Ik wilde een Azor-fiets kopen en voelde dat er iets niet pluis was: dure fiets, slechte buurt. Ik schakelde de politie in en sprak af dat ik richting hun auto zou lopen als zou vermoeden dat het om heling ging. Op de plek waar het fietssslot zou moeten zitten, zat een kras. Toen ik daardoor van de koop afzag, sprongen de agenten uit de auto om de verkoper op te pakken. De fiets is bij zijn rechtmatige eigenaar teruggekomen.”
En dan zijn er nog betalingen met nepgeld, suikerzakken die in plaats van dure schoenen opgestuurd worden en PlayStation-spellen die nooit aankomen. “99,9 procent van de transacties gaat goed, maar met een geschatte 35 miljoen transacties per jaar is die 0,01 procent die mis gaat wat ons betreft nog altijd te veel,” zegt Jan-Willem te Gussinklo Ohmann. “Vandaar die nieuwe beveiligingsmaatregelen. Bij elke advertentie staat ook een meldknop om verdachte zaken door te geven, waarna een advertentie verwijderd of gebruiker geblokkeerd kan worden. Uit onze samenwerking met de politie is het landelijke meldpunt internetoplichting voortgekomen. En met onze tips (kader, red.) kan veel voorkomen worden.”
Onschuldiger zijn de vele afdingpogingen, passief-agressieve berichten en vreemde verzoeken waarmee kopers en verkopers soms te maken krijgen. Zo ook Marloes Elizabeth Bliek: “Een man deed een bod op mijn kittige hakjes die ik verkocht: of ik ze dan wel even wilde aandoen als hij langskwam. Dan kreeg ik 25 euro en hoefde hij ze niet mee.” Op Facebook is zelfs een community met screenshots van dit soort berichten: Marktplaats Gekkies (zo’n 38.000 leden). Een paar pareltjes: een kitten wordt verkocht onder de advertentietitel ‘puppy kat’, iemand stuurt de verkoper van een luidsprekerset een bericht om te zeggen: ‘Kinderachtig geluidssetje hoor’ en ene René schrijft de verkoper van een galajurk: ‘Sorry voor mijn brutaliteit maar echt… niet verkopen. Staat je waanzinnig.’

Goede deals
Gelukkig zijn er volop goede ervaringen. Zo wantrouwde ondergetekende ene Johnnie op Marktplaats – kort van stof, geen telefoonnummer, kon direct met een busje langskomen – toen hij de hele keukeninboedel wilde opkopen, maar hij kwam langs met zijn hoogbejaarde moeder voor wie het was (ze inspecteerde de oven streng). En Suzanne van der Velde was blij verrast toen ze na een beleefd mailtje een gratis salontafel mocht ophalen. “De toon en beleefdheid in mijn mail bleken ervoor gezorgd te hebben dat ik de tafel kreeg. De verkopers hadden namelijk veel berichtjes gehad, maar die waren allemaal kortaf of ronduit bot geweest.” Verder gehoord: mensen die échte Lowlandskaartjes wisten te bemachtigen via Marktplaats, verkopers die tweedehands meubels gratis aan huis leverden en prima ruildeals, zoals een zwangerschapsjas tegen een kratje Jupiler.
En er zijn nog mooiere dingen uit voortgekomen. “We horen regelmatig verhalen van mensen die elkaar hebben ontmoet via Marktplaats,” zegt Jan-Willem te Gussinklo Ohmann. “Een vrouw die net een relatie achter de rug had en nieuwe meubels nodig had, kocht bijvoorbeeld eens een tv-meubel van een man. Jaren later kwam hij een nummer in zijn nieuwe telefoon tegen dat hij niet kende. Hij appte het nummer: ‘Wie is dit?’ en kwam erachter dat het de vrouw van het tv-meubel was. Ze begonnen te daten en zijn vorig jaar getrouwd. Het tv-meubel staat als een altaar in huis.”
Marktplaats: heel Holland handelt, SBS6, vanaf maandag 5 februari om 19.00 uur

Top-10 zoekwoorden op Marktplaats (2017):

• Gratis
• Camper
• Fiets
• Caravan
• Kast
• Hoekbank
• iPhone 6
• Scooter
• Bank
• Eetkamerstoelen

Tips om veilig te handelen

1. Blijf kritisch: vraag naar de herkomst en de reden van verkoop.
2. Laat contact via Marktplaats Berichten verlopen, zodat je gemaakte afspraken bij de hand hebt
3. Weet met wie je handelt: check andere advertenties van de verkoper en hoe lang iemand is op Marktplaats en controleer de gegevens op Politie.nl
4. Betaal via Betaalverzoeken met iDeal
5. Maak duidelijke afspraken over levering: kies een plek en tijdstip waar je je prettig bij voelt

Het Parool, 5 februari 2018