In de metro tegen vreemden praten, stand-upcomedy doen en spreken in het openbaar? De introverte Jessica Pan moest er niet aan denken. Toch deed ze het: ze ging een jaar lang haar grootste uitdagingen aan.

Tekst Kim van der Meulen

Het absolute dieptepunt beleefde Jessica in een sauna, gutsend van het zweet in een zwart joggingpak. Ze baalde ervan dat ze moeilijk kon wennen aan haar nieuwe woonplaats Londen, had geen vrienden in de buurt en had haar saaie baan net opgezegd. Om iets om handen te hebben, was ze gaan sporten – de sauna was een verwoede poging nog even snel wat gewicht kwijt te raken voor een worstelwedstrijd. “Ik was totaal de weg kwijt,” schrijft ze in haar boek Sorry dat ik te laat ben, maar ik wilde niet komen. Ze vroeg zich af wat ze nou wilde in het leven. Al snel vond ze haar antwoord: een baan, een paar goede vrienden en meer zelfvertrouwen. Daarvoor moest ze haar kleine wereld groter maken. “Ik moest me openstellen voor andere mensen. Veel andere mensen.” Ze besloot een jaar te leven als een extravert persoon.

Geen smoesjes meer
“Ik ben altijd al introvert geweest; zo ben ik nou eenmaal geprogrammeerd,” vertelt Jessica aan de telefoon vanuit Londen. “Introverte mensen – naar schatting zijn dat er één op de drie – houden over het algemeen alleen niet van praten over koetjes en kalfjes en krijgen het benauwd als ze lange tijd moeten doorbrengen in een ruimte met veel anderen. Ze hebben langer de tijd nodig om van al die prikkels te herstellen. Daar is niets mis mee; veel introverte mensen zijn prima tevreden met hun leven. Ik was ook niet ongelukkig omdat ik introvert ben, maar was gewoon introvert en ongelukkig. Ik had mijn karakter gebruikt als smoes om overal nee op te zeggen. Om niet naar feestjes te gaan, om geen nieuwe mensen te ontmoeten, om me af te schermen van de wereld. Hoe vaker ik thuisbleef, hoe banger ik werd om naar buiten te gaan. Dat wilde ik niet meer. Ik schreef alle dingen op waar ik bang voor was of die ik altijd vermeed, en gaf mezelf een jaar om die uit te voeren.” Onder meer op de lijst: met onbekenden praten in het ov (tijdens de spits), een soloreis maken, spreken in het openbaar, ‘vriendschapsdaten’, netwerken en stand-upcomedy uitproberen. “Ik hoefde geen extravert persoon te worden, maar ik zou er in elk geval wat van opsteken, leek me.”
De eerste keer dat Jessica een vreemde aansprak in de metro, was wat ongemakkelijk: op het metrostation vroeg ze een gehaaste man wie de koningin van Engeland was, waarop hij spontaan het verkeerde antwoord gaf. Anderen bleven vriendelijk staan om haar vraag te beantwoorden of lachten om de situatie. “De eerste stap, iemand aanspreken, vond ik het moeilijkst. Maar zodra het gesprek eenmaal op gang kwam, werd het meteen minder awkward en ging het makkelijker. Ik had verwacht dat mensen het irritant zouden vinden als ik ze aansprak, maar ze waren vriendelijker en begripvoller dan ik had gedacht. Toen ik hoogleraar gedragswetenschappen Nicholas Epley advies vroeg om een gesprek met een onbekende te beginnen, zei hij: ‘Niemand zwaait – maar iedereen zwaait terug.’ Oftewel: dat niemand een gesprek met jou begint, betekent niet dat ze niet met je willen praten.’ Een prachtige zin. Als ik een ruimte vol onbekenden binnenkom, denk ik daar nog altijd aan.”

De bühne op
De uitdaging die Jessica het moeilijkst vond, was opmerkelijk genoeg ook degene waarmee ze haar zelfvertrouwen de grootste boost gaf: stand-upcomedy doen. “De Everest van alle beproevingen, noemde ik dat. Als verlegen, introvert persoon leek dat me het ergste wat er is. Je staat in de schijnwerpers en moet grappig en spontaan zijn. Sommige mensen zullen klappen, maar anderen vinden je maar niks of maken je belachelijk. Vooral voor dat oordeel van anderen was ik enorm bang. Toch gaf ik me op voor een comedycursus en ging ik naar Schotland voor een optreden. Dat begon al slecht toen ik daar over mijn liefde voor Engeland vertelde. Gelukkig had ik vrienden gemaakt tijdens de comedycursus; zij vingen me na afloop op. Ik besloot het gewoon opnieuw te proberen. Die tweede keer vond ik het ineens te gek. Stand-upcomedy is creatief, funen je moet in het moment zijn, dus je kunt je even geen zorgen maken over je werk of bezig zijn met je angsten. Het was alsof ik buiten mijn eigen lichaam trad, naar mezelf keek en dacht: wie is deze persoon? Ik had never ever ever gedacht dat ik het zou kunnen, maar het ging goed. Hoe zenuwachtig ik ook was.”
Eigenlijk was er maar één beproeving die minder goed ging, zegt Jessica: haar solotrip naar Boedapest. “Als introvert zit ik soms te veel in mijn hoofd en plan ik te veel. Dat wilde ik voorkomen, dus ik had een verrassingsticket geboekt via Sprs.me. Dat zou spontane avonturen opleveren, dacht ik. Maar dat ik van tevoren geen reistips kon googelen of een reisboekje kon doorbladeren, maakte me nerveus. Ik was sowieso niet zo goed in alleen reizen. Af en toe voelde ik me goed en zelfverzekerd, toen ik een prachtig blauw zwembad bezocht bijvoorbeeld. Maar ik maakte geen nieuwe vrienden, ging niet naar fantastische party’s en bezocht geen huisfeestjes. Kortom: ik had geen geweldige tijd.”
In Londen wist Jessica dan weer wel nieuwe vriendschappen te sluiten – via de vriendschaps-apps Hey Vina! en Bumble BFF, welteverstaan. “Het leek me een interessante manier om vrouwen te ontmoeten met wie ik wat gemeen had en met wie ik af en toe wat leuks kon doen. Mijn vrienden woonden in het buitenland of waren druk met hun gezin, zoals veel vrouwen in de dertig. En omdat ik als freelance redacteur veel vanuit huis werk, ontmoet ik niet snel nieuwe mensen. Dat vriendschapsdaten was leuk: iedereen die ik ontmoette was aardig en zat net als ik in zo’n in between-fase. Dat schept een band.”

Falen is niet erg
Jessica’s experiment zit er inmiddels een paar maanden op. Wat het haar heeft opgeleverd? “Ik heb minder sociale angst, heb meer vrienden bij wie ik terechtkan en ben niet meer bang om met vreemden te praten,” antwoordt ze. “Ook heb ik geleerd dat het niet erg is als er toch iets misgaat. Er is nog nooit iemand doodgegaan van gêne. En ik kan het weten, anders was het mij wel gebeurd, haha. Daarnaast ben ik erachter gekomen dat je jezelf ertoe kunt zetten om uit je comfortzone te stappen, juist als je een periode hebt waarin je je even wat eenzamer voelt. Door dingen te ondernemen die je eng vindt, voel je je zelfverzekerder en grijp je eerder kansen aan die voorbijkomen.” Er is, kortom, heel wat veranderd sinds die oververhitte dag in de sauna. Jessica is nog steeds introvert, zegt ze: daar kun je niets aan veranderen. En dat hoeft ook niet. “Ik heb nog steeds liever een-op-eengesprekken dan dat ik naar een groot feest ga, maar ik heb nu meer tools die ik kan gebruiken als ik bijvoorbeeld naar een netwerkevenement ga, naar een nieuwe stad verhuis of nieuwe mensen ontmoet. Mijn wereld is nu groter.”

Jessica Pan – Sorry dat ik te laat ben, maar ik wilde niet komen (Lev., € 12,99)

Women’s Health, sept/okt 2019