Maar is een flesje Vitaminwater, Spa Fruit of AH Water Wallie de Walvis wel een gezondere keuze dan een glas frisdrank? En kun je er ongestraft net zo veel van drinken als van water?

“Dat verschilt erg per product,” zegt voedings- en gezondheidsexpert Astrid Postma-Smeets van het Voedingscentrum. “In plaats van een gewone frisdrank is zo’n drankje met minder calorieën of minder suiker een verbetering, maar je zou de etiketten moeten controleren om te zien hoe gezond iets echt is. Vitaminwater en sommige varianten van Spa Fruit bevatten 20 calorieën per 100 ml. Dat is weliswaar minder dan suikerhoudende frisdranken, maar beide drankjes leveren calorieën, en die bestaan vooral uit koolhydraten: suikers dus. En aan sommige drankjes zijn vitamines en mineralen toegevoegd, maar die kun je prima uit gewone etenswaren halen.”

Zonder etikettencheck is het soms knap lastig bepalen of een drankje goed voor je is. Zo wordt Vitaminwater als gezond aangeprezen (‘laag in calorieën’, ‘zonder kunstmatige kleur-, geur- en smaakstoffen’), maar bevat dit ‘natuurlijke mineraalwater’ onder andere fructose, wat gewoon suiker is. Een flesje ‘bruisend natuurlijk mineraalwater met aardbeien-muntsmaak’ van AH bevat daarentegen geen suiker en telt 0 calorieën, net als water.

Als je alleen op de beloftes op de verpakking afgaat, is een verkeerde keuze snel gemaakt. Toch mogen producenten hun smaakwater zo in de markt zetten, zegt VU-hoogleraar Jaap Seidell: “Zeggen dat een drankje verrijkt is met bijvoorbeeld vitamines, mag. Vroeger had je zelfs met calcium verrijkte cola, bedoeld voor vrouwen in de overgang die last hadden van botontkalking. Niks gezonds aan, maar zeggen waarmee iets verrijkt is, is een voedingsclaim. Suggereren dat een drankje gezonder is dan water of dat het hart- en vaatziekten tegengaat mag niet: zulke gezondheidsclaims moeten bewezen zijn. De enige manier om zeker te weten hoe het zit, is etiketten checken.”

Het gezonde imago van veel drankjes is dan ook pure marketing, zegt Seidell. “Vitaminewater is gewoon suikerwater. Het geeft je de indruk dat je iets heel gezonds drinkt, omdat er vitamines aan zijn toegevoegd, maar dat is onzin. De hoeveelheid vitamines is erg beperkt en vaak gaat het om het vitamines waar je geen tekort aan hebt.”

Met Spa waar fruit of munt in heeft gedreven is daarentegen niets mis, zegt de hoogleraar. “Het enige nadeel is dat het tweeduizend keer zo duur is als wanneer je het zelf zou maken. We kunnen thuis komkommer in een kan doen en een flesje vullen – dat is ook nog eens milieuvriendelijker – maar als iemand het al voor ons heeft gedaan, kopen we dat. Zeker als we onderweg zijn.”

“Niet elke gezondheidshype is gezond,” benadrukt Postma-Smeets. “Ik hoorde dat Albert Heijn een watertje heeft met actieve houtskool. Dat heeft een gezond imago, omdat het giftige stoffen absorbeert. Maar in eten en drinken kan het ook vitaminen en mineralen absorberen, die daardoor niet in je lichaam terechtkomen. Het kan zelfs interfereren met medicatie en de anticonceptiepil.”

Nog een reden om etiketten te checken: onze hersenen registreren calorieën in drankjes niet goed, waardoor je aardig wat kunt binnenkrijgen zonder vol te zitten. “Dat maakt de kans op overeten door te drinken groter. Bij smaakwater zonder zoetstoffen en suiker is dat niet zo.”

Het Voedingscentrum begon deze week met een campagne om mensen bewust te maken van de suiker die ze ongemerkt binnenkrijgen via sap, vruchtendrank en frisdrank. “Frisdrank- en sappenfabrikanten hebben afgesproken tien procent minder suiker in hun drankjes te stoppen vóór 2020, maar dat is maar een klein beetje. Nog altijd bevatten veel pakjes drinken van 200 ml 3 tot 5 suikerklontjes. Gelukkig wordt water drinken steeds normaler. Smaakwater helpt bij het overstappen daarnaar.”

Op sommige basisscholen is het al verboden frisdrank mee te nemen, maar kinderen houden nu eenmaal van zoet. Dan is smaakwater een goed alternatief, zegt Ammerlaan. “Daarmee heb je het idee dat je je kinderen toch verwent, maar dan gezonder. Millennials dronken vroeger cola als verwennerij; nu is het water met een smaakje.”

Volgens foodtrendwatcher Ammerlaan is de smaakwaterhype nog lang niet voorbij. “In Frankrijk en Oostenrijk zie je overal al zelfgemaakte limonades in navolging van de bekende Spritzer, bubbelwater met siroop. Ontzettend leuk geserveerd, in een mooie karaf met glazen ernaast zoals je met wijn zou doen. De horeca in Nederland kan daar nog wat van leren.”

“Ik denk dat we veel meer diversiteit aan smaken en interessante nieuwe smaakcombinaties zullen zien, die minder zoet zijn. Als je jezelf wilt verwennen, neem je dan een lekkere smaakwater of limonade, en als je dorst hebt drink je water.”

Check het etiket
– Fabrikanten zijn verplicht te vermelden waaruit een product bestaat en wat eraan is toegevoegd.
– Check de voedingswaardetabel. Let daarbij op de hoeveelheid per 100 gram of milliliter om producten met elkaar te vergelijken.
– Onder het koolhydraatgehalte staat de hoeveelheid suiker (bijvoorbeeld Feel Good appel en elderflower-water: 6,3 koolhydraten, waarvan 6 g suikers). Er kan geen onderscheid worden gemaakt tussen van nature aanwezige en toegevoegde suikers.
– Kijk goed op de ingrediëntenlijst: glucose, fructose, galactose en sucrose zijn suikers. Zoetstof is niet beter of slechter dan suiker.
– Staat op de ingrediëntenlijst ‘na- tuurlijke aroma’s’, dan moeten de aromastoffen uit een natuurlijke bron komen en gewonnen zijn met behulp van een natuurlijk proces, bijvoorbeeld koken.
(Bron: Voedingscentum)