Werken aan je keukentafel, je eigen wifi gebruiken en voor je eigen koffie zorgen: wie thuiswerkt, draait voor veel kosten en voorzieningen zelf op. Moet de baas daaraan meebetalen?

tekst Kim van der Meulen, beeld Lotte Dijkstra/Studio Lot

Geen reistijd, een betere dagindeling en meer tijd om te sporten en aan het gezin te besteden: thuiswerken heeft zo z’n voordelen. Tegelijkertijd kan het een hoop extra kosten met zich meebrengen. Wie aangewezen is op het gebruik van eigen computer, mobiele telefoon, wifi, koffie, wc, ­verwarming en meubels, krijgt daar doorgaans geen vergoeding van de baas voor. Zou dat moeten? En wat mag je ­eigenlijk van je werkgever verwachten?

Waar je ook werkt, de werkgever moet zorgen voor een veilige, gezonde werkplek. “Dat is zo bepaald in de Arbeids­omstandighedenwet,” zegt Bas den Ridder (39), arbeidsrechtadvocaat bij Workx Advocaten. “Als je veel thuiswerkt en rsi of andere klachten ontwikkelt doordat je langdurig achter een krakkemikkig bureau of op een slechte stoel zit, kan je werkgever zelfs aansprakelijk zijn. Nu veel kantoren toch zo goed als leegstaan, bieden veel bedrijven hun personeel daarom aan kantoormeubilair te lenen of een ­bureaustoel op kosten van de zaak aan te schaffen.”

Lunchvergoeding

Dat aanbod kreeg ook Kirsten Scholte (30), pr-consultant bij communicatiebureau HPB. Een laptop van de zaak had ze al, maar toen ze noodgedwongen thuis moest werken haalde ze een laptopverhoger en een ergonomische ­bureaustoel op van kantoor. “Als je wilde, kon je ook een extra beeldscherm, toetsenbord en muis meenemen. Ook nu we weer af en toe naar het coronaproof ingerichte ­kantoor kunnen, mogen we die spullen thuishouden. De kosten die we normaal gesproken voor de lunch betalen, krijgen we ook terug. En iedereen die hier werkt heeft een mobiel abonnement dat tot vijftig euro wordt vergoed; daar kun je prima een hotspot van maken als je internet thuis traag is, of je het niet wilt belasten. Hoewel ik daar niemand over hoorde klagen.”

Werkt je internetverbinding thuis goed genoeg om mee te werken en had je daar sowieso voor betaald, omdat je er ook privé van gebruikmaakt? Dan zijn dat geen extra kosten en hoeft de werkgever er niet voor op te draaien, zegt Den Ridder. Maar als je voor je werk bijvoorbeeld met enorm dataverkeer te maken hebt en de ­internetsnelheid thuis te wensen overlaat, zou je je werkgever kunnen vragen je in de kosten voor een oplossing tegemoet te komen. “In principe zou ik adviseren alleen een tegemoetkoming te vragen als het gaat om kosten die normaal gesproken niet voor eigen rekening zouden zijn, en nu wel.”

Eigen verantwoordelijkheid

Wat je van je werkgever mag verwachten, hangt ook af van hoe essentieel bepaalde voorzieningen zijn voor het uitvoeren van je werk. “Bestaat een aanzienlijk deel van je werk bijvoorbeeld uit bellen, dan heb je een goede koptelefoon nodig en moet de werkgever de belkosten volledig betalen,” zegt Anneke van Kesteren (58), juridisch medewerker bij Het Juridisch Loket. “Je kunt ook vragen om een werktelefoon. Die kan een werkgever vaak in bulk inkopen, dus dat is voordeliger.” Je thuiswerkplek hoeft trouwens niet aan alle regels voor kantoor te voldoen, zegt Van Kesteren: “Er geldt een soort arbo light. Je zolderkamer hoeft bijvoorbeeld niet aan een vastgesteld aantal vierkante meters te voldoen. Als werknemer heb je ook een ­eigen verantwoordelijkheid.”

Het lijkt soms lastig te bepalen hoever die eigen verantwoordelijkheid reikt. Als je geen andere werkruimte hebt dan de zolderkamer, waar het in de zomer bloedheet wordt, is het dan redelijk een airco van de zaak te vragen? En moet de baas meebetalen aan de extra stookkosten als we in de herfst nog steeds thuiswerken? Het zijn vragen waarop veel werkgevers nog geen antwoord hebben.

“We moeten zien hoe het zich ontwikkelt,” zegt Nick Buitenhuis (29), operationeel manager bij online bureau Impres. “Als we structureel gaan thuiswerken, zouden een vergoeding voor internet, stookkosten of de koffie die je anders op kantoor had gedronken best denkbaar zijn. Maar dan zou het niet meer dan logisch zijn dat we ook zouden stoppen met het doorbetalen van de reiskosten. Vooralsnog vergoeden we die volledig voor alle medewerkers, als compensatie voor de extra kosten die iedereen thuis maakt.” Buitenhuis gaf verder bureaus, bureaustoelen en monitors in bruikleen en liet ze bij medewerkers thuisbezorgen. Ook stortte hij de maandelijks ingehouden 25 euro aan lunchvergoeding terug. “De zaken gaan goed, dus we kunnen het ons permitteren. En het is een mooi gebaar.”

Aan je werkgever vragen om een bedrijfsairco gaat wat arbeidsrechtadvocaat Den Ridder betreft wat te ver. “Als het thuis echt te warm is om redelijkerwijs te werken, zou je om een bijdrage voor een ventilator kunnen vragen. Maar de meeste mensen kunnen prima thuiswerken, met voldoende daglicht en een normale temperatuur, zonder dat er een ongezonde situatie ontstaat.”

Thuiswerkovereenkomsten

Thuiswerken heeft in korte tijd zo’n vlucht genomen dat er nog geen wetgeving is over dit soort punten, zegt Van Kesteren. “Het is verstandig dat bedrijven zogeheten thuiswerkovereenkomsten gaan opstellen, waarin de voorwaarden en vergoedingen voor thuiswerken worden ­opgenomen. Daar moet je samen afspraken over maken, bijvoorbeeld via de ondernemingsraad. Je kunt niet zeggen dat je recht hebt op bijvoorbeeld een vergoeding voor koffie of mobiele kosten. Daarmee impliceer je dat dat ­ergens in de wet staat, en dat is niet zo. Maar het is wel alleszins redelijk om een tegemoetkoming in de kosten te vragen als je thuis extra kosten maakt.”

Je baas vragen reiskosten door te betalen, als tegemoetkoming in de extra kosten die je maakt als je thuiswerkt, is volgens Van Kesteren een heel redelijk verzoek: de overheid heeft bepaald dat werkgevers die voor onbepaalde tijd onbelast mogen vergoeden zolang de coronacrisis duurt. En dan is er nog de werkkostenregeling, waarmee werkgevers onbelaste vergoedingen aan werknemers kunnen geven. “Daar worden vaak personeelsfeesten en cadeaus van betaald,” zegt Van Kesteren. “Nu feesten er niet in zitten, kan een deel van dat budget ook gebruikt worden als tegemoetkoming in de thuiswerkkosten.”

Borrelpakketten

Bij advocatenkantoor Clifford Chance op de Zuidas, waar iedereen al een mobiel, monitor en laptop van de zaak had, werden ook bureaustoelen in bruikleen gegeven en ­kregen alle medewerkers een bepaald bedrag om de thuiswerkplek naar eigen inzicht te verbeteren.

“Sommigen kochten een bureautje of een beeldschermverhoger,” zegt manager proceservaring Nathalie Gloudemans-Voogd (39). “Ik ging, een beetje decadent, voor nieuwe AirPods. En daar heb ik bij alle virtuele vergaderingen veel plezier van. Aan alles is gedacht. Nu we onze goede lunches op kantoor moeten missen, komt de catering elke week bij een paar collega’s langs met manden vol lekkers. Die bezoekjes worden gefilmd, zodat we elkaar toch nog zien. Je kunt collega’s nomineren als je vindt dat iemand een extraatje verdient. Rond Pasen kregen we allemaal paaseitjes in de bus en toen een van de advocaten partner werd, vierden we dat tijdens een digitale vergadering met een miniflesje champagne en cheesecake die bij iedereen was bezorgd. We hebben ook een ergonoom die met je meekijkt naar je thuiswerkplek, en de yogalessen die je op kantoor kon volgen, worden nu online gegeven.”

Ook de eerdergenoemde bedrijven houden de moed erin met extraatjes, van online pubquizzen met toegestuurde borrelpakketten tot handgeschreven kaarten. Sommige bedrijven sturen Nespressocups, bloemen of appeltaart-bakpakketten, of organiseren teamdiners op afstand. Dat drukt de kosten misschien niet, maar laat wel zien dat een bedrijf betrokken is bij zijn medewerkers.

Van Kesteren: “Je kunt werknemers niet aan hun lot overlaten. Sommigen vinden het thuiswerken fijn, anderen hebben kleine kinderen thuis en verlangen naar weer een dag op kantoor of wonen alleen en voelen zich eenzaam zonder collega’s. Het getuigt van goed werkgeverschap wanneer een werkever daar ook oog voor heeft.”

Het Parool, 24 juli 2020