Veel beelden in tijdschriften, reclames en op tv zijn stereotiep: gezette mensen zijn gezellig, militairen stoer en boeren boos. In Power to the Models rekent fotograaf en curator Jan Hoek daarmee af. Hij vroeg elf mensen met uiteenlopende achtergronden hoe ze zélf in beeld willen komen.
Een parfumreclame waarin een dikke vrouw de hoofdrol speelt, had plussizemodel Lotte van Eijk nog nooit gezien. Toen ze werd gevraagd om mee te doen aan het fotoproject Power to the Models wist ze dus al snel hoe ze geportretteerd wilde worden: even glamoureus als Charlize Theron in de bekende goudgekleurde Dior-reclame.
“Op Instagram laat ik mezelf al zien zoals ik zelf wil en in de mode-industrie beginnen plussizemodellen langzaam door te dringen. Maar in die mooie, filmachtige reclames komen vrouwen zoals ik niet voor”, zegt de 23-jarige Van Eijk. “Die worden vaak weggezet als mensen zonder zelfdiscipline of wilskracht. Een dikke vrouw in een film is vaak die ene gekke vriendin die grapjes over zichzelf maakt. Ik denk al mijn hele leven: zo ben ik niet. Waarom bestaat dat stigmatiserende beeld?”
Modellen bepalen alles zelf
Van Eijk is een van de elf mensen die centraal staan in het project van het Stedelijk Museum Breda in samenwerking met BredaPhoto. Sommigen zijn bekend, zoals Sylvana Simons en dj Tiësto, anderen onbekend. Maar ze hebben één ding gemeen: ze komen vaak op een eenzijdige manier in beeld.
“Ik ben op zoek gegaan naar mensen met een bijzonder verhaal, die met dat standaardbeeld willen breken”, legt fotograaf en curator Hoek uit, die het project bedacht. “Iedereen die ik benaderde, heb ik gevraagd: welke beeldvorming bestaat er over jou? Hoe komt dat? En hoe zou je jezelf willen laten zien?”
Vervolgens mochten de geportretteerden alles zelf bepalen: van de locatie tot de fotograaf. Ze mochten Erwin Olaf proberen te strikken, maar konden ook een vader of zus vragen. Van Eijk liet zich glamoureus vastleggen door bevriende fotograaf Sabine Metz en plaatste zeven levensgrote foto’s van zichzelf in een ruimte vol gouden doeken, lampen en palmbomen, waardoor bezoekers niet om haar heen kunnen. “Ik hoop dat mensen zich bewust worden van de beelden die ze elke dag weer zien”, zegt Van Eijk. “En dat jonge meisjes die dik zijn hierdoor denken: ik mag er ook zijn.”
Echter beeld dan wat je ziet in de media
Ook militair Mohan Verstegen zette zichzelf op een heel eigen manier neer, zegt curator Hoek. “Militairen worden al decennialang neergezet als masculien, stoer en wit. Mohan is van Indiase afkomst en is queer. Hij maakte een poëtische, persoonlijke film over zijn angsten en dromen. Daarin staat niet de militair, maar de mens voorop.”
Boer in bruiloftssfeer
En Dick de Koning, een Veluwse boer, liet zichzelf en zijn boerderij mooi vastleggen door zijn bruiloftsfotograaf. “Van hem krijg je een veel zachter beeld dan je van een boer zou verwachten als je afgaat op de tv-beelden van boerenprotesten.”
De presentaties zijn net zo uiteenlopend als de mensen op de foto’s; zo plaatste De Koning kunstgras bij zijn foto’s en film. “Heel verfrissend dat niemand zich heeft gehouden aan wat bon ton is in de museumwereld”, vindt Hoek. “Je loopt in het museum nu echt door elf verschillende werelden, die een diverser, vrolijker en echter beeld van mensen geven dan je ziet in de media.”
De expositie Power to the Models is tot en met 29 november te zien in Stedelijk Museum Breda.
Beeld: Sabine Metz
NU.nl, 14 oktober 2020